Tasavvur qiling, siz o‘yin yaratyapsiz, musiqa yozayapsiz yoki video suratga olyapsiz va uni striming xizmatlari yoki banklarsiz, to‘g‘ridan-to‘g‘ri foydalanuvchilarga sotasiz. Mana shu TRON g‘oyasi: yaratuvchi hammasini oladi, vositachilar esa tarixga aylanadi.

Ammo har qanday kriptoaktiv singari, TRON ham chiroyli konsepsiya bilan birga aniq texnologiyalarni o‘z ichiga oladi. Keling, ichki tuzilishini ko‘rib chiqamiz.

TRON nima?

TRON 2017-yilda tadbirkor Justin Sun tomonidan ishga tushirilgan blokcheyn platformasi.

Maqsadi raqamli kontentni joylashtirish, ulashish va monetizatsiya qilish uchun global infratuzilma yaratish.

Asosiy ichki vosita TRX (Tronix) tokeni quyidagilar uchun ishlatiladi:

• Tarmoqdagi komissiyalarni to‘lash;

• Smart-kontraktlar joylashtirish;

• Blokcheyn boshqaruvida ovoz berish.

TRON qanday ishlaydi?

1. Blokcheyn arxitekturasi

TRON 3 qatlamdan iborat:

• Storage Layer — bloklar va smart-kontrakt holatini saqlaydi;

• Core Layer — tranzaksiyalarni qayta ishlaydi va smart-kontrakt mantiqini bajaradi;

• Application Layer — shu yerda DApp’lar (markazlashtirilmagan ilovalar) yaratiladi.

2. DPoS konsensus

Bitcoin’dagi Proof-of-Work o‘rniga TRON Delegated Proof-of-Stake (DPoS) delegatsiya qilingan proof-of-stake’dan foydalanadi.

Foydalanuvchilar TRX’ni muzlatadi, ovoz berish huquqini oladi va bloklarni yaratadigan 27 ta “super vakil”ni (Super Representatives) tanlaydi. Bu tarmoqni tez (soniyasiga 2000 tranzaksiyagacha) va arzon qiladi.

3. Smart-kontraktlar va DApp’lar

Ethereum singari, TRON ham smart-kontraktlarni qo‘llab-quvvatlaydi: ular inson aralashuvisiz blokcheynda ishlaydigan dasturlar. Shu asosda o‘yinlar, DeFi xizmatlari, NFT bozorlari va boshqa ilovalar yaratiladi.

Qo‘llash misoli

Tasavvur qiling, musiqachi TRON’da albom chiqaradi. U treklarini markazlashtirilmagan ilovaga yuklaydi, foydalanuvchilar TRX bilan to‘lov qiladi va pul to‘g‘ridan-to‘g‘ri muallifga tushadi — leyblarsiz va komissiyasiz.

Xulosa

TRON shunchaki token emas, balki o‘z iqtisodiyotiga ega yirik platforma. Uning kuchli tomonlari yuqori tezlik, past komissiya va rivojlangan DApp ekotizimidir. Biroq, loyihani ko‘pincha markazlashuv va Justin Sun’ning marketing uslublari uchun tanqid qilishadi. Shunday ekan, TRON “ideal markazlashtirilmagan internet”dan ko‘ra, amaliy vosita hisoblanadi.