Smart-kontrakt qanday ishlaydi?

Smart-kontrakt blokcheyn texnologiyasi asosida ishlaydi. Blokcheyn — bu barcha ma’lumotlar saqlanadigan va tasdiqlanadigan tarqatilgan tizimdir. Shartnoma bir marta yozib qo‘yilgach, u o‘zgartirib bo‘lmaydigan holatda blokcheynda saqlanadi. Dastur shartnoma shartlarini tamoyili bo‘yicha ishlaydi.

Misol uchun, siz avtomobil sotib olmoqchisiz. Smart-kontrakt shunday tuzilishi mumkin:

1. Xaridor mablag‘ni o‘tkazadi.

2. Smart-kontrakt to‘lovni tasdiqlaydi va avtomatik ravishda mashinani xaridor nomiga o‘tkazadi.

 Smart-kontraktlarning afzalliklari

Smart-kontraktlar an'anaviy shartnomalarga nisbatan bir qancha afzalliklarga ega:

1. Xavfsizlik — Blokcheynning asosiy xususiyati ma'lumotlarning o‘zgartirilmasligi va himoyalanganligi. Shartlar bir marta yozilgach, ularni hech kim o‘zgartira olmaydi.

2. Avtomatlashtirish — O‘z vaqtida bajariladigan harakatlar inson aralashuvisiz amalga oshadi. Bu hujjatlar tayyorlash yoki vositachilar orqali ishlashdan ko‘ra tezroq.

3. Tejamkorlik — Oraliq vositachilar kerak bo‘lmaganligi sababli moliyaviy xarajatlar kamayadi.

4. Shaffoflik — Smart-kontraktning barcha jarayonlari blokcheynda saqlanadi, bu esa ishtirokchilarga shaffoflikni ta’minlaydi.

Smart-kontraktlar qayerda ishlatiladi?

Smart-kontraktlar ko‘plab sohalarda ishlatiladi va ularni samaradorligini oshiradi:

- Moliyaviy xizmatlar: Bank xizmatlari, kreditlar, moliyaviy bitimlar — barcha jarayonlar avtomatik ravishda bajariladi.

- Ko‘chmas mulk savdosi: Mulkni sotish yoki ijaraga berish, mulk huquqlarini o‘zgartirish jarayonlari vositachilarsiz amalga oshiriladi.

- Logistika: Tovarlarni yetkazib berish va ularni qabul qilish jarayonlari smart-kontraktlar orqali kuzatilib, avtomatik amalga oshiriladi.

- Sug‘urta: Sug‘urta hodisasi yuz berganda to‘lovlar avtomatik ravishda amalga oshiriladi. Masalan, sug‘urta hodisasi haqidagi ma’lumot tasdiqlangach, to‘lov smart-kontrakt tomonidan avtomatik tarzda amalga oshiriladi.

Smart-kontraktning kelajagi

Smart-kontraktlar nafaqat hozirda keng qo‘llanilmoqda, balki kelajakda ham turli sohalarda yanada rivojlanishi kutilmoqda. Ko‘plab jarayonlarni tezlashtirish, xavfsizlikni oshirish va odamlarning ishtirokini minimallashtirish tufayli, smart-kontraktlar biznes va kundalik hayotda yanada kengroq foydalanishga olib kelishi mumkin.

Bu texnologiya zamonaviy dunyoda yanada muhim ahamiyat kasb etmoqda va har qanday sohada jarayonlarni avtomatlashtirish orqali ko‘plab qulayliklar yaratmoqda.