Tasavvur qiling: siz bitcoin narxi tushadi deb o‘ylaysiz va short pozitsiya ochasiz. Ammo kutilmaganda narx ko‘tarila boshlaydi va siz har daqiqada zarar ko‘rmoqdasiz. Bu — short squeeze. Bozorning eng kuchli va xavfli hodisalaridan biri. Keling, nima sababdan bu sodir bo‘ladi va undan qanday qochish mumkinligini tushuntiramiz. Short squeeze qanday ishlaydi?

Short squeeze — bu aktiv narxining keskin ko‘tarilishi bo‘lib, short pozitsiyalarni majburiy yopish tufayli yuzaga keladi.

Jarayon quyidagicha kechadi:

• Ko‘plab treyderlar aktivni short qiladi, ya'ni narx tushadi deb sotadi.

• Narx to‘satdan ko‘tarila boshlaydi — bu yangiliklar yoki yirik investorlarning harakati sababli bo‘lishi mumkin.

• Short pozitsiyadagilar zararga kiradi, va birjalar ularning pozitsiyalarini avtomatik likvidatsiya qiladi.

• Shortni yopish uchun ular aktivni qaytadan sotib olishi kerak — ya'ni narxni yana oshiradi.

• Bu esa yana narx o‘sishiga olib keladi, boshqa short qilganlarni ham majbur qiladi pozitsiyalarini yopishga — domino effekti yuzaga keladi.

Misol:

2021-yilda GameStop aksiyalari $20 dan $400 dan oshdi. Redditdagi investorlar aksiyalarni ko‘p miqdorda sotib olib, short qilgan xedj-fondlarni "siltab tushirishdi".

Bu treyder uchun nimaga xavfli?

• ❌ Cheksiz zarar ehtimoli: Long pozitsiyada siz maksimal 100% yutqazishingiz mumkin, ammo shortda zarar cheksiz bo‘lishi mumkin — narx cheksiz o‘sadi.

• ⚠️ Majburiy likvidatsiya: Kredit bilan savdo qilgan bo‘lsangiz, birja sizning pozitsiyangizni avtomatik yopadi.

• 🌀 Psixologik bosim: Short squeeze kuchli vahima keltirib chiqaradi. Treyderlar hissiyot bilan noto‘g‘ri qarorlar qabul qiladi.

Short squeeze’dan qanday saqlanish mumkin?

• Trendga qarshi savdo qilmang. Agar bozor o‘sayotgan bo‘lsa, short pozitsiya xavfli.

• Stop-loss qo‘ying. Bu avtomatik tarzda pozitsiyani yopadigan buyruq — katta yo‘qotishlardan asraydi.

• Short pozitsiyalar statistikasi bilan tanishing. Agar short pozitsiyalar ko‘p bo‘lsa — squeeze ehtimoli yuqori.

• Yuqori leverage ishlatmang. Leverage qancha katta bo‘lsa, shuncha tez likvidatsiya bo‘lish xavfi ortadi.

• Bozor manipulyatsiyalarini tanishga o‘rganing. Yirik o‘yinchilar squeeze’ni ataylab chaqirishi mumkin.

Xulosa

Short squeeze — bu bozorning xatolik emas, balki tabiiy reaksiyasidir. Uni tushunish va risklarni boshqarish sizni katta yo‘qotishlardan asraydi. Savdoda asosiy maqsad doimiy yutish emas, balki yutqazganda ham omon qolishdir.