Ripple (XRP) nima?
#maxsus_rukn
6 min read
19/01/24, 13:44
Foto:Pixabay
Ripple - bu butun dunyo bo‘ylab tranzaktsiyalarni amalga oshira oladigan, valyuta ayirboshlash va pul o'tkazmalari tarmog'i bo'lib,
2012-yil AQShda joylashgan Ripple Labs Inc. texnologiya kompaniyasi tomonidan yaratilgan.
"XRP" Ripple tarmog'ining mahalliy kripto tokeni hisoblanib, u bozor kapitallashuvi bo'yicha
doimiy ravishda eng yaxshi Top 10 kriptovalyuta qatoriga kiradi. (2024-yil, yanvar oyi holatiga ko'ra 1 XRP = 0.57$)
Ripple qanday yaratilgan?
Kompaniya 2004-yilda dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchisi Rayan Fugger tomonidan
yaratilgan bo'lib, "Ripplepay" sifatida ish boshlaydi. Bu davr hozirgi kunda dunyodagi yetakchi
kriptovalyuta bo'lgan Bitcoin (BTC) diqqat markaziga tushishidan oldin edi.
Ripple keyinchalik 2012 yilda Kris Larsen va Jed Makkaleb tomonidan asos solingan.
2011 yilda Makkaleb, Devid Shvarts va Artur Britto Bitcoinning o'ziga xos cheklovlariga yechim sifatida 'XRP ledger'ni shlab chiqishni boshlagan.
Ripple o'z nomini 2012 yildan 2015 yilgacha bir necha marta o'zgartirdi.
Avval, 2012 yilda u o'z nomini "Newcoin"dan "OpenCoin"ga o'zgartirdi. Keyinchalik esa,
2013 yilda u Ripple Labs deb qayta nomlandi. Nihoyat, 2015 yilda u rebrending o'tkazdi
va bugungi kunda mashhur bo'lgan "Ripple"ga aylandi.
XRP nima?
XRP – Ripplening tokeni bo‘lib, u pul mablag‘larini chegaralar bo‘ylab arzon narxlarda o‘tkazish uchun ishlatiladi.
2021 yilda ishga tushirilgan XRP Ledger (XRPL) ochiq manbali va markazlashmagan texnologiyadir.
2012-yildan beri XRP Ledger 70 million blokni yopgan holda ishonchli ishlamoqda.
XRP tokeni va Ripple ekotizimlari o'rtasida ko'pincha chalkashliklar mavjud; ammo, bu ikki xil ob'ektdir. Ripple - bu banklar tomonidan transchegaraviy va pul o'tkazmalari bo'yicha to'lovlarni amalga oshirish uchun foydalaniladigan tarmoq bo'lib, fiat va raqamli valyutalar almashinuvini osonlashtiradi.
Har qanday valyuta yoki aktiv Ripple tarmog'ida tranzaksiya qilish uchun ishlatilishi mumkin, uning ishlashi uchun XRP kerak emas. Biroq, XRP kerak bo'lganda likvidlikni ta'minlaydi va ikki valyuta o'rtasida ko'prik vazifasini bajaradi.
"Bitcoin tranzaksiyalarini tasdiqlash ko'p daqiqalar yoki soatlarni olishi mumkin va odatda yuqori
tranzaksiya xarajatlarini ham o'z ichiga oladi, XRP esa tranzaktsiyalarni taxminan 4-5 soniyalar
ichida, ancha past narxda amalga oshiradi", deydi Onchain Custodian boshqaruv kengashi a'zosi El Li.
"Ripple"ning avzalliklari
Tez O'tkazmalar: Tranzaksiyani tasdiqlash vaqti nihoyatda tezdir.
Banklarga pul o'tkazmasini bajarish uchun zarur bo'lgan kunlar yoki bitcoin tranzaksiyalarini
tekshirish uchun ketadigan daqiqalar yoki potentsial soatlar bilan solishtirganda,
ular odatda to'rt-besh soniya vaqt oladi.
Juda kam komissiya miqdori: Ripple tarmog'ida tranzaktsiyani bajarish narxi atigi 0,00001 XRP.
Ko'p vazifali almashinuv tarmog'i: Ripple tarmog'i nafaqat XRP yordamida tranzaktsiyalarni qayta
ishlaydi, balki u boshqa fiat valyutalari va kriptovalyutalar uchun ham ishlatilishi mumkin.
Yirik moliya institutlari tomonidan qo'llaniladi: Yirik korxonalar Ripple’dan tranzaksiya platformasi
sifatida ham foydalanishlari mumkin. Santander va Bank of America ushbu tarmoqdan foydalanib
kelmoqda, bu esa ko'pgina kriptovalyutalarga qaraganda ko'proq institutsional bozorni
o'zlashtirganligini ko'rsatadi.
"Ripple"ning kamchiliklari
Biroz bo'lsada markazlashtirilgan: Kriptovalyutalarning mashhur bo'lishining sabablaridan biri
shundaki, ular markazlashtirilmagan, yirik banklar va hukumatlar nazoratini olib qo'ygan.
Ripple tizimi ushbu falsafaga zid bo'lgan tasdiqlovchilarning standart ro'yxati tufayli biroz
markazlashtirilgan bo'lishi mumkin.
Oldindan qazib olingan katta XRP ta'minoti: Muomalada bo'lmagan Ripple ta'minotining ko'p qismi
eskrowda saqlangan bo'lsa-da, katta miqdorlar noto'g'ri vaqtda kiritilishi mumkin,
bu XRP qiymatiga ta'sir qilishi mumkin.
XRPga qarshi SEC harakati: 2020 yil dekabr oyida SEC Ripple-ga qarshi sudga murojaat qilib,
XRP-ni qachon chiqarishni o'zi hal qilishi mumkinligi sababli, kompaniya uni qimmatli qog'oz
sifatida ro'yxatdan o'tkazishi kerakligini aytdi. Kompaniya bu ayblovni rad etdi.
Umumiy xulosa
Ko'pgina qarama-qarshiliklarga qaramay, XRP bozor qiymati bo'yicha eng yaxshi
kriptovalyutalardan biri bo'lib qolmoqda. U har qanday boshqa raqamli valyuta kabi,
tranzaktsiyalar yoki sarmoya sifatida ishlatilishi mumkin. Agar siz sarmoya kiritishni tanlasangiz,
yo'qotishingiz mumkin bo'lganidan ko'proq sarmoya kiritmayotganligingizga ishonch hosil qiling.