Qtum: Bitcoin va Ethereum imkoniyatlariga ega gibrid blokcheyn platformasi
Kriptopediya
6 daqiqa
30/01/25, 16:18

Foto: AI
Qtum (Kvamtum deb talaffuz qilinadi) — bu Bitcoin xavfsizligi, Ethereum moslashuvchanligi va Proof-of-Stake (PoS) energiya samaradorligini birlashtirgan innovatsion blokcheyn platformasidir. Loyiha 2017-yilda Xitoylik dasturchilar jamoasi tomonidan ishga tushirilgan bo‘lib, uning asosiy maqsadi Bitcoinning xavfsizligi va markazlashmaganligi bilan Ethereumning aqlli kontraktlar imkoniyatlarini birlashtirishdir.
Qtum tarixi va jamoasi
Qtum loyihasi 2016-yilda Patrick Dai (Alibaba sobiq xodimi) tomonidan asos solingan. Jamoa Baidu, Tencent va NASDAQ kabi yirik texnologik kompaniyalarning mutaxassislaridan iborat.
Tarmoq 2017-yilda boshlang‘ich token joylashtirish (ICO) orqali 15 million dollardan ortiq mablag‘ to‘pladi. ICO muvaffaqiyatli o‘tgach, asosiy tarmoq (mainnet) ishga tushirildi va rivojlanish davom etdi.
Qtum texnologik xususiyatlari
🔸 1. Bitcoin + Ethereum gibrid arxitekturasi
Qtum ikkita asosiy blokcheyn texnologiyasini o‘z ichiga oladi:
- Bitcoin Core — tarmoqning xavfsizligi va ishonchliligini ta’minlaydi.
- Ethereum Virtual Machine (EVM) — aqlli kontraktlar va markazlashmagan ilovalarni (DApps) qo‘llab-quvvatlaydi.
Bu kombinatsiya Qtumni xavfsiz va kengaytirilishi mumkin bo‘lgan platforma qiladi.
🔸 2. Proof-of-Stake 3.0 (PoS)
Bitcoin Proof-of-Work (PoW) dan foydalanadi, bu esa ko‘p energiya talab qiladi. Qtum esa Proof-of-Stake 3.0 (PoS) algoritmiga asoslangan:
✅ Mayning talab qilinmaydi — tranzaksiyalar tarmoq ishtirokchilari tomonidan tasdiqlanadi.
✅ Elektr energiyasidan tejamli foydalanish.
✅ Steyking orqali daromad olish — token egalari tarmoqda qatnashib, mukofot oladilar.
QTUM tokeniga ega bo‘lgan har qanday foydalanuvchi masternoda ishga tushirishi va tranzaksiyalarni qayta ishlash uchun mukofot olishi mumkin.
🔸 3. UTXO modeli
Qtum Bitcoin’dan UTXO (Unspent Transaction Output) modelini meros qilib olgan. Bu tranzaksiyalarni yanada xavfsiz va ishonchli qiladi. Account Abstraction Layer (AAL) texnologiyasi esa Qtumni Ethereum kontraktlari bilan mos keladigan qilib yaratadi.
🔸 4. Moslashuvchan va modulli tizim
AAL tizimi orqali Qtum blokcheynni murakkab hardforklarsiz yangilash imkoniyatiga ega.
🔹 Qtum qanday ishlatiladi?
✅ 1. Markazlashmagan moliya (DeFi)
Qtum quyidagi DeFi ilovalarini qo‘llab-quvvatlaydi:
- Markazlashmagan birjalar (DEX).
- Kreditlash va steyking platformalari.
- Avtomatlashtirilgan marketmeykerlar (AMM).
✅ 2. NFT va aktivlarni tokenizatsiya qilish
Qtum tarmog‘ida NFT yaratish va haqiqiy aktivlarni (ko‘chmas mulk, tovarlar, raqamli huquqlar) tokenizatsiya qilish mumkin.
✅ 3. Korporativ yechimlar
Qtum nafaqat kriptovalyuta jamoasi, balki korporativ biznes uchun ham qulay. Kompaniyalar Qtum asosida xususiy blokcheynlar yaratishlari mumkin, bu esa Hyperledger kabi korporativ blokcheyn platformalariga raqobatchi bo‘lish imkonini beradi.
QTUM tokeni: uning vazifasi
QTUM tokeni quyidagi maqsadlarda ishlatiladi:
🔹 Tranzaksiya to‘lovlari uchun.
🔹 Aqlli kontraktlarni ishga tushirish uchun.
🔹 Staking orqali daromad olish uchun.
🔹 Blokcheyn boshqaruvi (on-chain voting) tizimida ovoz berish uchun.
Maksimal token miqdori 100 million bilan cheklangan bo‘lib, bu Ethereumga nisbatan kamroq inflyatsiyani ta’minlaydi.
QTUMni qayerdan sotib olish va saqlash mumkin?
1. Qayerdan sotib olish mumkin?
QTUM quyidagi yirik birjalarda mavjud:
- Binance
- OKX
- Huobi
- Coinbase
2. Qayerda saqlash mumkin?
QTUM quyidagi hamyonlarda saqlanishi mumkin:
✅ Rasmiy Qtum Core Wallet
✅ Trust Wallet
✅ Ledger va Trezor (apparat hamyonlar)
✅ MetaMask (Qo‘shimcha ravishda Qtum RPC sozlash orqali)
Qtum afzalliklari va kamchiliklari Afzalliklari:
✔️ Bitcoin va Ethereum bilan mos keladi.
✔️ Energiyani tejovchi Proof-of-Stake algoritmi.
✔️ Xavfsiz UTXO modeli.
✔️ Korporativ foydalanish uchun moslashuvchan yechim.
✔️ Tarmoq yangilanishlari uchun hardfork talab qilinmaydi.
Kamchiliklari:
➖ Ethereumga nisbatan kamroq dasturchi va DApps loyihalari bor.
➖ Solana, Cardano va Polkadot kabi raqobatchilar bilan kurashishi kerak.
➖ Ethereumning DeFi ekotizimiga to‘liq moslashishi hali ham murakkab.
Xulosa
Qtum — bu Bitcoin xavfsizligi va Ethereum funksionalligini birlashtirgan kuchli blokcheyn platformasi. Proof-of-Stake, aqlli kontraktlarni qo‘llab-quvvatlash va modulli arxitekturasi tufayli u DeFi, korporativ tizimlar va tokenizatsiya sohalarida foydalanish uchun mos keladi.