Blokcheynda asosiy muammolardan biri — tarmoqning haddan tashqari yuklanishi, tranzaksiyalarning sekinligi va yuqori komissiyalardir. Polygon (MATIC) — bu Ethereum uchun ikkinchi darajali yechim bo‘lib, ushbu muammolarni hal qilish, tranzaksiyalar tezligini oshirish va ularning narxini pasaytirish uchun yaratilgan. Ushbu maqolada biz Polygon nima ekanligini, qanday ishlashini va uning istiqbollarini ko‘rib chiqamiz.

1. Polygon nima?

Polygon (oldingi nomi Matic Network) — bu Ethereum’ning kengaytirilishi va blokcheynlar o‘rtasidagi o‘zaro aloqani osonlashtirish uchun ishlab chiqilgan platforma. Bu "ikkinchi darajali yechim" bo‘lib, u Ethereum asosiy tarmog‘i ustida ishlaydi va tezroq hamda arzonroq tranzaksiyalarni ta’minlaydi.

Polygon’ning asosiy xususiyatlari:

- Masshtablilik – tranzaksiyalar tezligini sezilarli darajada oshiradi.

- Past komissiyalar – Ethereum bilan solishtirganda tranzaksiya narxini kamaytiradi.

- Moslashuvchanlik – Ethereum’da yaratilgan ilovalarni qo‘llab-quvvatlaydi, kodni o‘zgartirish shart emas.

- Xavfsizlik – Ethereum’ning ishonchli himoya mexanizmidan foydalanadi.

Polygon 2017-yilda Matic Network sifatida ishga tushirilgan, ammo 2021-yilda Polygon nomi bilan qayta brendlandi va o‘z funksiyalarini kengaytirdi.

2. Polygon qanday ishlaydi?

Polygon quyidagi texnologiyalardan foydalanadi, ular blokcheyn ishini optimallashtirishga yordam beradi:

- Sidechain (yon zanjirlar) – Ethereum bilan parallel ishlaydigan alohida blokcheynlar bo‘lib, tranzaksiyalarni qayta ishlaydi va asosiy tarmoq yukini kamaytiradi.

- Plasma – markazlashtirilmagan ilovalarni (DApps) yuqori tezlikda ishlashiga imkon beradigan texnologiya.

- Proof-of-Stake (PoS) validatorlari – tranzaksiyalarni tasdiqlaydigan va tarmoq xavfsizligini ta’minlaydigan tugunlar.

- Zero-Knowledge Rollups (ZK-Rollups) – bir nechta tranzaksiyalarni bitta tranzaksiyaga birlashtiradi va blokcheyn yukini kamaytiradi.

Bu texnologiyalar Polygon’ga soniyasiga 65 000 tagacha tranzaksiyalarni qayta ishlash imkonini beradi, Ethereum esa faqat 15 TPS (transactions per second) ni qo‘llab-quvvatlaydi.

3. MATIC tokeni: u nima uchun kerak?

Tarmoqning asosiy tokeni MATIC bir nechta vazifalarni bajaradi:

- Tranzaksiya komissiyalarini to‘lash – Polygon tarmog‘ida operatsiyalarni amalga oshirish uchun ishlatiladi.

- Steyking – foydalanuvchilar MATIC’ni "muzlatib" qo‘yish orqali mukofot olishlari mumkin.

- Tarmoq yangilanishlari bo‘yicha ovoz berish – token egalari platforma rivojlanishida ishtirok etish imkoniyatiga ega.

MATIC umumiy emissiyasi 10 milliard token bilan cheklangan bo‘lib, uni kamyob aktivga aylantiradi.

4. Polygon’dan foydalanish sohalari

Polygon ko‘plab sohalarda qo‘llanilmoqda:

- O‘yinlar – Decentraland va The Sandbox kabi blokcheyn o‘yinlari Polygon asosida ishlaydi.

- NFT – past komissiyalar bilan NFT sotib olish va sotish imkonini beradi.

- DeFi (markazlashmagan moliya) – Polygon Aave va Uniswap kabi mashhur DeFi platformalarini qo‘llab-quvvatlaydi.

- Korporativ yechimlar – Starbucks va Adidas kabi kompaniyalar o‘z blokcheyn loyihalari uchun Polygon’dan foydalanmoqda.

5. Polygon’ning afzalliklari va kamchiliklari

Afzalliklari:

- Tez va arzon tranzaksiyalar.

- Ethereum bilan yuqori darajada mos keladi.

- Katta loyihalar bilan hamkorlik qiladi va tez rivojlanmoqda.

Kamchiliklari:

- Ethereum’ga bog‘liq.

- Arbitrum, Optimism, Solana kabi boshqa echimlar bilan raqobat qilishi kerak.

- Barcha markazlashmagan ilovalar hali to‘liq Polygon’ga moslashtirilmagan.

6. Polygon’ning istiqbollari

Polygon o‘z rivojlanishini davom ettirmoqda va Polygon zkEVM kabi yangi texnologiyalarni joriy qilmoqda, bu esa tarmoqni yanada samarali qiladi. Shuningdek, Meta, Nike va Reddit kabi yirik kompaniyalar bilan hamkorlik qilayotgani uni yanada mashhur qilmoqda. Ethereum va Web3 ommalashib borayotgan sari, Polygon ham tobora dolzarb bo‘lib bormoqda. Bu uni ham ishlab chiquvchilar, ham investorlar uchun jozibador platformaga aylantiradi.

Xulosa

Polygon (MATIC) — Ethereum’ni kengaytirish uchun eng yaxshi yechimlardan biri bo‘lib, u tez va arzon tranzaksiyalarni ta’minlaydi. Uning ilg‘or texnologiyalari va keng qo‘llanilishi uni kripto sanoatining muhim qismiga aylantiradi. Agar Ethereum "asos" bo‘lsa, unda Polygon uni qulayroq va qudratliroq qiladi.

MATIC’ga investitsiya qilish kerakmi? Bu sizning maqsadlaringizga bog‘liq. Agar siz Ethereum va Web3 kelajagiga ishonsangiz, Polygon yaxshi tanlov bo‘lishi mumkin. Biroq, har qanday kriptovalyutaga sarmoya kiritishda xavflarni chuqur tahlil qilish muhimdir.