NFT (Non-Fungible Token) — bu blokcheynda mavjud bo‘lgan noyob raqamli aktiv. Uning noyobligi shundaki, har bir NFT o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lib, boshqa tokenlardan farq qiladi. Bitcoin yoki boshqa kriptovalyutalardan farqli o‘laroq, NFTlar almashtirib bo‘lmaydigan aktivlardir (bir bitcoin har doim boshqasiga teng bo‘ladi, lekin har bir NFT o‘ziga xosdir).

NFTning xususiyatlari

1. Noyoblik. Har bir token o‘ziga xos metama’lumotlar va identifikatsiyaga ega bo‘lib, uni boshqa tokenlardan ajratib turadi.

2. Bo‘linmaslik. Aksariyat hollarda NFTni an’anaviy valyutalardagi kabi qismlarga ajratib bo‘lmaydi.

3. Egalikni tasdiqlash. Blokcheynda kim NFT egasi ekanligi yozib qo‘yiladi, bu esa soxtalashtirishni deyarli imkonsiz qiladi.

4. Blokcheyn texnologiyasi. NFTlarni yaratish va saqlash uchun eng ommabop platformalar — Ethereum, Solana, Binance Smart Chain.

NFT qayerda ishlatiladi?

NFT turli sohalarda keng qo‘llaniladi:

1. San’at. Rassomlar raqamli suratlar yaratadi, xaridorlar esa ularni NFT shaklida sotib oladi. Masalan, Beeple tomonidan yaratilgan "Everydays: The First 5000 Days" asari $69 millionga sotilgan.

2. Kolleksiya buyumlari. NFT orqali raqamli kolleksiya kartalari, memlar, audio fayllar va boshqa noyob ob’ektlar sotiladi.

3. O‘yinlar. O‘yinlardagi predmetlar, qahramonlar va virtual dunyolardagi yer maydonlarini NFT shaklida sotib olish va sotish mumkin. Masalan, Axie Infinity yoki The Sandbox kabi o‘yinlarda bu texnologiya keng qo‘llaniladi.

4. Musiqa va kino. Musiqachilar va rejissyorlar o‘zlarining eksklyuziv kontentlarini yoki asarlariga bo‘lgan huquqlarni NFT orqali sotishi mumkin.

5. Moda olami. Virtual avatarlar uchun raqamli kiyim-kechak va aksessuarlar ham NFT shaklida sotilmoqda.

NFTning afzalliklari

- Blokcheyn texnologiyasi tufayli soxtalashtirishdan himoya.

- Mualliflar o‘z asarlarini vositachilarsiz to‘g‘ridan-to‘g‘ri monetizatsiya qilish imkoniyatiga ega.

- Egalik huquqlarini oson o‘tkazish va noyoblik.

Kamchiliklari va muammolari

- Ekologik masalalar. Ethereum platformasida NFT yaratish katta miqdordagi elektr energiyasini talab qiladi.

- Narxning o‘zgaruvchanligi. NFTlarning qiymati juda o‘zgaruvchan bo‘lib, ularga investitsiya qilish xavf tug‘dirishi mumkin.

- Huquqiy masalalar. Bu sohada qonunchilik hali rivojlanish bosqichida.

NFT — bu ijodkorlar, kolleksionerlar va investorlar uchun yangi imkoniyatlar ochib bergan texnologiya, ammo undan foydalanishda xavf va risklarni tushunish zarur.