Kirish

Tasavvur qiling: sizda $100 bor, lekin siz $1000 qiymatdagi kripto-aktiv sotib olmoqchisiz. Fantastikaga o'xshaydimi? Kripto olamida bu leverage bilan marjinal savdo deb ataladi. Bitta to'g'ri prognoz sizning kapitalingizni bir necha barobarga oshirishi mumkin. Lekin bir nuqta bor: bitta noto'g'ri qadam va siz hamma narsani yo'qotasiz. Keling, bu qanday ishlashini va tavakkal qilishga arziydiganligini bilib olaylik.

Marjinal savdo nima

Marjinal savdoda birja sizga qo'shimcha mablag' qarzga berganida kripto-aktiv bilan savdo qilish usuli hisoblanadi. Siz o'z pullaringizni garov (marja) sifatida qo'yasiz, birja esa sizning imkoniyatlaringizni bir necha barobarga oshiradi.

Leverage esa depozitingizning ko'paytiruvchisi. Masalan:

• x10 leverage degani, $100 bilan siz $1000 qiymatdagi pozitsiya ochishingiz mumkin

• x50 leverage — $5000 lik pozitsiya

• x100 leverage — $10,000 lik pozitsiya

Birja sizga pul sovg'a qilmaydi, u kichik foiz ostida qarzga beradi. Siz savdo qilasiz, foyda yoki zararni belgilaysiz, birjaga qarzni qaytarasiz va qolganini olasiz.

Leverage amalda qanday ishlaydi

Aytaylik, sizda $200 bor va bitkoin o'sishiga ishonchingiz komil. Siz x10 leverage bilan uzoq pozitsiya (long) ochasiz va aslida $2000 ga savdo qilasiz.

Ssenariy 1: Bitkoin 5% o'sdi

• Sizning pozitsiyangiz $100 ga o'sdi ($2000 ning 5% i)

• Bu $200 depozitingizga +50%

• Siz leverage bo'lmagandan ko'ra 10 barobar ko'proq ishladingiz

Ssenariy 2: Bitkoin 5% tushdi

• Sizning pozitsiyangiz $100 yo'qotdi

• Bu depozitingizdan -50%

• $200 dan atigi $100 qoldi

Ssenariy 3: Bitkoin 10% tushdi

• Pozitsiya $200 yo'qotdi, bu esa butun depozitingiz

• Likvidatsiya sodir bo'ldi, birja avtomatik tarzda pozitsiyani yopdi

• Siz bor pulingizni yo'qotdingiz

Likvidatsiya nima

Likvidatsiya — bu yo'qotishlaringiz garov hajmiga yaqinlashganda birja tomonidan pozitsiyani majburiy yopish. Birja o'zini himoya qiladi: agar bozor sizga qarshi ketsa, u o'z pullarini yo'qotishni xohlamaydi.

Leverage qanchalik yuqori bo'lsa, likvidatsiya shunchalik yaqin. x100 leverage bilan bozorning sizga qarshi atigi 1% harakati yetarli va siz depozitingizni yo'qotasiz. x2 leverage bilan sizda manevr uchun ancha ko'p joy bor.

Marjinal savdoning afzalliklari

• Foydani ko'paytirish: Asosiy afzallik to'g'ri prognoz bo'lganda bir necha barobar ko'proq daromad olish imkoniyati. Narxning 2-3% harakati o'nlab foiz foyda keltirishi mumkin.
  

• Pasayishda savdo qilish: Qisqa pozitsiyalar (short) bozor tushganda daromad olish imkonini beradi. Siz "sizda yo'q narsani sotasiz", keyin esa arzonroq qayta sotib olasiz.
  

• Kapitalni samarali ishlatish: Katta summalarni muzlatish shart emas. Nisbatan kichik depozitga ega bo'lib, yirik pozitsiyalar bilan savdo qilish mumkin.

Kamchiliklari va xavflari

• Tez yo'qotishlar: Leverage nafaqat foydani, balki zararni ham ko'paytiradi. Kripto-aktivlar bozori juda o'zgaruvchan, narx bir soat ichida 10-20% ga o'zgarishi mumkin. Yuqori leverage bilan bu oniy likvidatsiyani anglatadi.
  

• Hissiy bosim: Katta summalar xavf ostida bo'lganda, ratsional fikrlash qiyin. Ko'pchilik treyderlar yo'qotishlardan keyin "qaytadan o'ynashga" harakat qiladi, leverage ni oshiradi va yanada ko'proq yo'qotadi.
  

• Komissiyalar va foizlar: Birja qarzga olingan mablag'lardan foydalanish uchun komissiya oladi. Agar pozitsiyani uzoq vaqt ushlab tursangiz, foizlar foyda ning katta qismini yeb qo'yishi mumkin.
  

• To'liq yo'qotish xavfi: Oddiy kripto-aktiv sotib olishdan farqli o'laroq, eng yomon holatda siz shunchaki o'sishni kutasiz, bu yerda butun depozitingizni bir necha daqiqada yo'qotishingiz mumkin.

Marjinal savdo kimga mos keladi

Marjinal savdo boshlang'ich darajadagilar uchun emas, u faqat tajribali treyderlar uchun vosita bo'lib qoladi, chunki ular:

• Texnik tahlilni tushunadilar

• Xavflarni boshqarishni biladilar

• Hayotga zarar yetkazmasdan kiritilgan pulni yo'qotishga tayyor

• Hissiyotlarni nazorat qiladilar

Xulosa Marjinal savdo va leverage kuchli, ammo xavfli vosita. U tez foyda keltirishi mumkin, lekin shuningdek, katta yo‘qotishlarga ham olib keladi. Shuning uchun uni faqat xavflarni tushunadigan va aniq strategiyaga ega bo‘lganlar ishlatishi kerak.