MOVE kontraktlari FTX platformasidagi o‘ziga xos derivativlar bo‘lib, ular treyderlarga kriptovalyuta volatilligi (narxning o‘zgarishi) bo‘yicha spekulyatsiya qilish imkonini beradi, narxning ko‘tarilishi yoki pasayishiga bog‘liq bo‘lmasdan. Bu kontraktlar asosiy aktivning ma’lum bir davrdagi narx o‘zgarishi hajmiga asoslanadi.

MOVE kontraktlari qanday ishlaydi?

1. Ishlash prinsipi:

MOVE kontrakti asosiy aktiv (masalan, Bitcoin) narxining kun, hafta yoki belgilangan boshqa davrdagi mutlaq o‘zgarishini kuzatadi.

- Agar Bitcoin narxi davr boshida $30,000 bo‘lsa, va davr oxirida $31,000 bo‘lsa, MOVE kontrakti $1,000 qiymatda “yopiladi” (narxlar farqi).

- Agar narx $30,000 dan $29,000 ga tushsa, kontrakt yana $1,000 da yopiladi, chunki faqat o‘zgarish hajmi hisobga olinadi, yo‘nalishi emas.

2. MOVE kontraktlari turlari:

- Kunlik MOVE (Daily MOVE): bir kunlik o‘zgarishlar asosida hisoblanadi.

- Haftalik MOVE (Weekly MOVE): bir haftalik o‘zgarishlarni hisoblaydi.

- Boshqa davrlar: platforma parametrlari asosida sozlanishi mumkin.

3. Narxni belgilash:

MOVE kontrakti narxi aktivning kutilayotgan volatilligiga bog‘liq. Agar bozor ishtirokchilari yuqori volatillikni prognoz qilsalar, kontraktning qiymati yuqori bo‘ladi.

MOVE kontraktlarida qanday daromad olish mumkin?

1. Volatillik bo‘yicha spekulyatsiya qilish:

- Agar asosiy aktivning katta harakatlanishini (narx ko‘tarilishi yoki pasayishi) kutayotgan bo‘lsangiz, MOVE kontraktini sotib olish foydali bo‘lishi mumkin.

- Past volatillikni kutganingizda esa MOVE kontraktini sotish (short qilish) mumkin.

2. Xavflarni xedjlash:

- MOVE kontraktlari bozordagi keskin harakatlar xavfini xedjlashda foydalanilishi mumkin, ayniqsa noaniqlik keltiradigan voqealar paytida (masalan, iqtisodiy ma’lumotlar e’lon qilinishi yoki yangiliklar).

3. Volatillikni tahlil qilish:

- MOVE kontraktlarida muvaffaqiyatli savdo qilish bozorning joriy va kutilayotgan volatilligini tahlil qilishni talab qiladi. VIX kabi volatillik indekslari yoki tarixiy ma’lumotlardan foydalanish xavf va daromadni baholashga yordam beradi.

MOVE kontraktlarining afzalliklari:

- Yo‘nalishdan mustaqillik: treyderlar faqat harakat hajmi bo‘yicha daromad olishadi, narx ko‘tarilishi yoki pasayishidan emas.

- Shaffoflik: hisob-kitoblar faqat narx farqiga asoslanadi.

- Moslashuvchanlik: turli davrlar uchun mos kontraktlar mavjud.

Xatarlar:

1. Volatillikni noto‘g‘ri baholash: agar haqiqiy volatillik kutilganidan past bo‘lsa, zarar ko‘rishingiz mumkin.

2. Narxlarning yuqoriligi: volatillikga yuqori talab bo‘lgan davrlarda MOVE kontraktlarining narxi qimmat bo‘lishi mumkin.

3. Likvidatsiya xavfi: boshqa derivativlar kabi, kredit yelkasidan foydalanishda mablag‘larni yo‘qotish xavfi mavjud.

Misol:

- Bitcoin narxi $20,000 bo‘lsa va siz MOVE kontraktini $500 ga sotib olsangiz, agar bir kun ichida narx $21,000 yoki $19,000 bo‘lsa, kontrakt $1,000 da yopiladi va foyda olasiz. Agar narx deyarli o‘zgarmasa, masalan, faqat $300 ga, siz zarar ko‘rasiz.

MOVE kontraktlarida daromad olish uchun muhim tavsiyalar:

- Volatillikni to‘g‘ri prognoz qilish.

- Xavf-menejmentdan foydalanish.

- Derivativlar mexanizmini tushunish.

MOVE kontraktlari bozor harakatiga bog‘liq holda savdo qilishni xohlaydigan, lekin yo‘nalishga bog‘lanishni istamaydiganlar uchun juda qulay vositadir.