Flash Loans (tezkor kreditlar) — bu moliyaviy texnologiyalarning bir ko‘rinishi bo‘lib, markazlashmagan moliya (DeFi) sohasida garovsiz kredit olish imkoniyatini taqdim etadi. Ushbu kreditlar smart-kontraktlar asosida ishlaydi va odatda Ethereum kabi DeFi protokollarini qo‘llab-quvvatlaydigan blokcheynlarda amalga oshiriladi.

Flash Loans qanday ishlaydi?

Flash Loans’ning o‘ziga xos jihati shundaki, ular bitta tranzaksiya ichida amalga oshiriladi. Ya'ni kredit olinadi, ishlatiladi va darhol qaytariladi. Agar kredit qaytarilmasa, butun operatsiya avtomatik ravishda bekor qilinadi va mablag‘ kreditorga qaytariladi. Bu esa kreditor uchun xavfni nolga tenglashtiradi.

Jarayon quyidagicha bo‘ladi:

1. Kredit so‘rovi. Foydalanuvchi DeFi protokoli orqali (masalan, Aave yoki dYdX) Flash Loan so‘raydi.

2. Mablag‘dan foydalanish. Olingan mablag‘lar ma’lum operatsiya uchun ishlatiladi: arbitraj, qarzni qayta moliyalashtirish yoki garovni almashtirish.

3. Kreditni qaytarish. Foydalanuvchi bitta tranzaksiya ichida olingan summani kichik komissiya bilan qaytaradi.

4. Operatsiyani bekor qilish. Agar kredit qaytarilmasa, smart-kontrakt operatsiyani avtomatik ravishda bekor qiladi.

Flash Loans’dan foydalanish misollari

1. Arbitraj. Bir birjada aktivni arzon narxda sotib olib, boshqa birjada qimmatroq narxda sotish. Flash Loans bunday operatsiyalar uchun katta mablag‘lardan tezda foydalanish imkonini beradi.

2. Qarzni qayta moliyalashtirish. Qarz miqdorini bir protokoldan boshqa protokolga ko‘chirish, bu yerda kredit shartlari foydaliroq bo‘lishi mumkin.

3. Garovni almashtirish. Kredit shartnomasidagi bir turdagi garovni boshqasiga almashtirish.

Flash Loans afzalliklari

- Garov talab qilinmaydi. O‘z aktivlaringizni ta'minot sifatida qo‘yish shart emas.

- Tezkorlik. Barcha operatsiyalar bitta tranzaksiya ichida amalga oshiriladi, bu esa jarayonni tezlashtiradi.

- Avtomatlashtirish. Smart-kontraktlar bitim shartlarini bajarishni kafolatlaydi.

Xavflar va cheklovlar

1. Murakkablik. Flash Loans’dan foydalanish blokcheyn va smart-kontraktlarni tushunishni talab qiladi.

2. Smart-kontraktlarning zaifligi. Agar protokol kodida xatolar bo‘lsa, yomon niyatli foydalanuvchilar Flash Loans’dan foydalanib hujum qilishi mumkin.

3. Yuqori komissiyalar. Katta hajmdagi operatsiyalarda Ethereum kabi tarmoqlarda tranzaksiya to‘lovlari sezilarli darajada yuqori bo‘lishi mumkin.

Xulosa

Flash Loans — bu DeFi sohasida yangi imkoniyatlarni ochib beradigan kuchli vosita. Ular blokcheyn va smart-kontraktlarni tushunadigan tajribali foydalanuvchilar uchun mos keladi. Ammo murakkabligi va potensial xavflari tufayli yangi boshlovchilar ehtiyotkor bo‘lishlari kerak.