DFINITY — bu Internet Computer (IC) deb nomlangan markazlashmagan hisoblash va ilovalar platformasini yaratgan loyiha va tashkilot. DFINITY loyihasining maqsadi an’anaviy internet arxitekturasini qayta ko‘rib chiqib, ishlab chiquvchilarga dasturlarni markazlashmagan infratuzilmada yaratish imkoniyatini taqdim etishdir.

DFINITY va Internet Computer haqida asosiy ma'lumotlar

1. Internet Computer (IC):

Bu dunyo bo‘ylab mustaqil ma’lumot markazlarini birlashtiradigan va dasturlarni yaratish uchun platforma taqdim etadigan global markazlashmagan tarmoq. U an’anaviy internetning kengaytmasi sifatida joylashtirilgan bo‘lib, dasturlarni va aqlli shartnomalarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri markazlashmagan tugunlarda ishlatishga imkon beradi.

2. Missiya:

An’anaviy markazlashgan tizimlarni (masalan, Amazon AWS yoki Google Cloud serverlarini) markazlashmagan arxitektura bilan almashtirish, bu erda dasturlar xavfsiz, masshtabli va vositachilarsiz ishlashi mumkin.

3. Internet Computer-ning asosiy xususiyatlari:

- Tezlik: Tez javob berish va yuqori o'tkazuvchanlikni qo‘llab-quvvatlash.

- Tejamkorlik: Markazlashgan bulutli xizmatlarga qaraganda hisoblash va ma’lumotlarni saqlash xarajatlarini kamaytirish.

- Avtonomlik: Dastur ma’lumotlari va mantiqi to‘g‘ridan-to‘g‘ri platformaning o‘zida saqlanadi va bajariladi, tashqi serverlarga ehtiyoj qolmaydi.

4. DFINITY Foundation:

Internet Computer-ni rivojlantirish bilan shug‘ullanadigan notijorat tashkilot. Fond tadqiqotlar, texnologiyalarni ishlab chiqish va IC dan foydalanishni targ‘ib qilish bilan shug‘ullanadi.

5. ICP (Internet Computer Protocol):

Loyihaning o‘z tokeni. U tarmoqdagi turli operatsiyalar, hisoblash xarajatlarini to‘lash, boshqaruvda qatnashish (ovoz berish tizimi orqali) va platformaning ishlashini ta’minlash uchun ishlatiladi.

Internet Computer qanday ishlaydi?

- Kanistralar:

Internet Computer-ning asosiy konsepsiyasi kanistralar (canisters) bo‘lib, ular aqlli shartnomalarga o‘xshaydi, lekin kengroq funktsiyaga ega. Kanistralar kod va ma’lumotlarni birlashtiradi va mustaqil ishlashi mumkin.

- Markazlashmagan boshqaruv:

Platformani boshqarish Network Nervous System (NNS) orqali amalga oshiriladi. Bu tizim tarmoq yangilanishlari, ovoz berish va tugunlarning ishini tartibga solish uchun javobgar.

DFINITY-dan foydalanish misollari

1. Markazlashmagan ilovalar (DApps):

Serverlarsiz ishlaydigan dasturlarni yaratish (masalan, ijtimoiy tarmoqlar, o‘yinlar, moliyaviy platformalar).

2. Yangi avlod bulutli xizmatlari:

An’anaviy bulut provayderlarini markazlashmagan hisoblash bilan almashtirish.

3. Markazlashmagan avtonom tashkilotlar (DAO):

Aqlli shartnomalar asosida avtomatlashtirilgan boshqaruvga ega tashkilotlarni yaratish.

Afzalliklar va muammolar

Afzalliklar:

- Markazlashmaganlik: Yirik korporatsiyalarga bog‘liqlikni yo‘q qiladi.

- Masshtablanish: Katta hajmdagi ma’lumotlarni qayta ishlash imkoniyati.

- Shaffoflik va xavfsizlik: Blockcheyn texnologiyasi orqali ta’minlanadi.

Muammolar:

- Texnologiyani yangi foydalanuvchilar uchun tushunish qiyinligi.

- Boshqa blockcheyn platformalari (Ethereum, Solana va boshqalar) bilan raqobat.

- Uzoq muddatda hayotiyligini isbotlash zarurati.

DFINITY internetni rivojlantirishda jasoratli qadam bo‘lib, haqiqatan ham markazlashmagan va ochiq ekotizimni yaratishni taklif qiladi.