Bugun bitcoinning texnik hujjati, yoki "white paper", 16 yoshda
#bitcoin
4 daqiqa
31/10/24, 07:00

Foto: Blockchain Texno
2008-yil 31-oktyabrda Satoshi Nakamoto ushbu hujjatni e'lon qilib, bir xil darajadagi (peer-to-peer) asosda ishlovchi to'lov tizimining asosiy tamoyillarini taqdim etdi. Uning maqsadi moliyaviy vositachilarsiz, ya'ni o'rtakash banklarsiz, bir foydalanuvchidan boshqasiga bevosita raqamli pul jo‘natmalarini amalga oshirish edi.
White paper'da ta'riflanishicha, raqamli imzolar tizimning bir qismi sifatida xavfsizlikni ta’minlaydi, lekin ikki marta sarflashning oldini olish uchun ishonchli uchinchi tomon zarur bo‘lib qoladi. Buning yechimi sifatida Satoshi bir xil tarmoq asosidagi (peer-to-peer) yechimni taklif qilgan: tizimda har bir tranzaksiya vaqt tamg‘asi bilan birlashtirilib, uzluksiz va hashlashtirilgan "ish isboti" zanjiri yaratadi. Bu esa tizimda barcha harakatlarning ishonchliligini ta'minlaydi va ikki marta sarflash xavfini bartaraf etadi.
Texnik hujjatning muhim nuqtalari:
1. Markazlashmagan to‘lov tizimi: Ushbu tizimda foydalanuvchilar moliyaviy vositachilarsiz, bir-birlari bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘zaro to‘lovlarni amalga oshiradilar.
2. Ish isboti va vaqt tamg'asi: Tranzaksiyalar vaqt tamg‘alari orqali qayd etiladi va hashing orqali uzluksiz zanjir sifatida bog‘lanadi. Bu tizim foydalanuvchilarning barcha tranzaksiyalarni xavfsiz va ishonchli qilishini ta’minlaydi.
3. Maxfiylik va xavfsizlik: Foydalanuvchilar raqamli imzolar yordamida o‘z shaxsiy kalitlari orqali to‘lovlarni tasdiqlaydilar, bu esa maxfiylik va xavfsizlikni ta’minlaydi.
4. Xalqaro to‘lovlar: Bitcoin tizimi foydalanuvchilarga global miqyosda tezkor va kam xarajatli to‘lovlarni amalga oshirish imkonini beradi.
Bugungi kunda ham Bitcoin white paper'i raqamli valyutalar va blokcheyn texnologiyalari rivojlanishining asosi bo'lib qolmoqda va ko‘plab loyihalar uchun ilhom manbai hisoblanadi.