BIP nima va u nima uchun kerak?

💬 Bitkoinda rahbar yo‘q bo‘lsa, u qanday rivojlanadi, deb o‘ylab ko‘rganmisiz? Kim yangi funksiyalar qo‘shish, xavfsizlikni kuchaytirish yoki tarmoqni yaxshilashga qaror qiladi? Javob — BIP.

BIP nima?

BIP (Bitcoin Improvement Proposal) — bu bitkoinni yaxshilash bo‘yicha taklif. Har qanday dasturchi, agar unga tarmoqni yaxshilash bo‘yicha g‘oya kelsa, BIP yozishi mumkin.

BIP — bu shunchaki fikr emas, balki aniq va tushunarli hujjat. Unda nima o‘zgartirilishi kerak, bu nima uchun kerak va foydalanuvchilarga qanday ta’sir qiladi — barchasi tushuntiriladi.

BIP qanday ishlaydi?

1. G‘oya tug‘iladi. Masalan, tranzaksiyalarni imzolashning yangi usulini kiritish.

2. BIP yoziladi. Taklif maxsus formatda yoziladi va muhokamaga taqdim etiladi.

3. Muhokama. Dasturchilar, maynerlar va foydalanuvchilar bu taklifni muhokama qilishadi: foydasi, xavfi, kamchiliklari.

4. Sinovdan o‘tkazish. O‘zgarish testlab ko‘riladi.

5. Qabul qilish. Agar ko‘pchilik rozi bo‘lsa, taklif tarmoqqa joriy qilinadi.

Muhimi: BIP — bu buyruq emas, faqat taklif. Faqatgina ishtirokchilar rozilik bildirsa, u kuchga kiradi.

Mashhur BIP misollari

• BIP 141 (SegWit): tranzaksiya hajmini kichraytirib, komissiyalarni pasaytirdi.

• BIP 91: tarmoq bo‘linmasligiga yordam berdi.

• BIP 340–342 (Taproot): tranzaksiyalarni maxfiyroq va samaraliroq qildi.

Qanday qilib qaror qabul qilinadi?

Bitkoin — markazlashmagan tizim. Bu yerda barchasini hal qiladigan rahbar yo‘q. Hammasi konsensus, ya’ni kelishuv asosida ishlaydi. Agar foydalanuvchilar yoki maynerlar yangi versiyani o‘rnatmasa, BIP kuchga kirmaydi.

Nima uchun bu muhim?

BIP tufayli bitkoin:

• xavfsizroq bo‘ladi,

• tezroq ishlaydi,

• zamonaviy ehtiyojlarga moslashadi.

Xulosa

BIP — bu boshqaruvchisiz dunyoda kelishuvga erishish usuli. Bu bitkoin qanday qilib markaziy nazoratsiz ham rivojlana olishini ko‘rsatadi. Garchi har bir taklif uzoq muhokama va sinovdan o‘tsa ham, BIP’lar tufayli bitkoin tirik va o‘sishda davom etadi.