Aave — bu an'anaviy moliya muassasalarisiz kriptovalyuta aktivlari bo‘yicha foizlar olish va kredit olish imkoniyatini taqdim etuvchi markazlashmagan moliya (DeFi) sohasidagi yetakchi protokollardan biridir. Platforma Ethereum blokcheynida ishlaydi, lekin Polygon, Avalanche va boshqa blokcheynlar kabi boshqa tizimlarni ham qo‘llab-quvvatlaydi.

Aave qanday ishlaydi?

Aave kreditlash va qarz olish uchun markazlashtirilmagan platforma sifatida ishlaydi, unda foydalanuvchilar quyidagilarni amalga oshirishlari mumkin:

1. Aktivlarni depozit qilish

Foydalanuvchilar kriptovalyutani likvidlik hovuzlariga kiritishadi va evaziga o‘zlarining ulushlarini va hisoblangan foizlarni aks ettiruvchi maxsus tokenlar (masalan, aTokenlar) oladilar. Bu tokenlar foydalanuvchilarga daromadlarni kuzatish imkonini beradi, chunki ular vaqt o‘tishi bilan qiymatining ortishini ko‘rsatadi.

2. Kredit olish

Kredit olish uchun foydalanuvchilar kriptovalyuta garovini taqdim etishlari kerak, bu garov kredit to‘langunga qadar smart-kontraktlarda saqlanadi. Aave ortiqcha garov modelini qo‘llaydi, bu esa qarz oluvchi olmoqchi bo‘lgan miqdordan ko‘proq mablag‘ni kiritishi kerakligini anglatadi, bu esa kreditorlarni himoya qiladi.

3. Likvidatsiya mexanizmi

Agar qarz oluvchining garov qiymati belgilangan darajadan pastga tushsa (odatda bozor o‘zgaruvchanligi sababli), uning aktivlari qisman likvidatsiya qilinishi mumkin, bu esa qarzni qoplash va protokolning likvidligini ta’minlash uchun amalga oshiriladi.

Aave’ning xususiyatlari

- Likvidlik protokoli: Aave likvidlik hovuzlari orqali foydalanuvchilarga osonlik bilan foiz olish va kredit olish imkonini beradi, bunda qarz beruvchini topish shart emas.

- Foiz stavkalari: Aave foydalanuvchilarga o‘zlari uchun qulay bo‘lgan shartlarda o‘z foiz stavkalarini tanlash imkonini beradi — ular qattiq yoki o‘zgaruvchan bo‘lishi mumkin.

- aTokenlar: Depozitga kiritilgan aktivlar uchun foydalanuvchilar aTokenlar olishadi, bu tokenlar avtomatik ravishda foizlar hisobiga qiymatining oshishini aks ettiradi.

- Aave Token (AAVE): Bu protokolni boshqarish uchun ishlatiladigan token bo‘lib, uning egalariga protokolga o‘zgartirishlar kiritish imkoniyatini beradi. Shuningdek, AAVE tokenlari protokolni himoya qilish va kafolatlash mexanizmi orqali ishlatiladi (staking).

Aave’ning asosiy afzalliklari

1. Markazlashmaganlik: O‘rtada turuvchilar yo‘qligi xarajatlarni kamaytiradi va shaffoflikni ta’minlaydi.

2. Moslashuvchanlik: Foydalanuvchilar o‘zlariga qulay bo‘lgan shartlar asosida depozit va kredit shartlarini tanlashlari mumkin.

3. Turli aktivlar: Aave ko‘plab kriptovalyutalarni qo‘llab-quvvatlaydi, bu foydalanuvchilarga o‘z sarmoyalarini diversifikatsiya qilish imkonini beradi.

Aave’dan foydalanish xavflari

1. Kriptovalyutalarning o‘zgaruvchanligi: Kriptovalyuta bozorining yuqori o‘zgaruvchanligi garovlarning likvidatsiyasiga olib kelishi mumkin.

2. Smar-kontraktlar zaifligi: Aave kodi auditdan o‘tkazilgan bo‘lsa ham, xatoliklar yoki hujumlar ehtimoli mavjud.

3. Likvidlik xavflari: Agar hovuzdagi likvidlik yetarli bo‘lmasa, foydalanuvchilar mablag‘larini chiqarishda qiyinchiliklarga duch kelishlari mumkin.

Xulosa

Aave DeFi sohasida o‘zining keng qamrovli funksionalligi va turli blokcheynlarga moslashuvchanligi bilan innovatsion va xavfsiz protokol sifatida tanilgan. Platforma foydalanuvchilarga o‘z aktivlarini samarali boshqarish, mablag‘larga oson kirish va yuqori darajadagi shaffoflik va himoyani ta’minlash imkonini beradi.